To Mobbing στις ομάδες τέχνης

ΤΟ MOBBING ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΕΧΝΗΣ

 

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όσα μας πόνεσαν στη ζωή. Όχι όμως για να ανταποδώσουμε… αλλά γιατί αυτά που μας πόνεσαν, είναι συνήθως που μας κάνουν καλύτερους… πιο ανθρώπινους… που μας “ωριμάζουν”.

 

Η αγγλική λέξη mob από την οποία προέρχεται ο όρος mobbing, σημαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ. Το mobbing λοιπόν δεν είναι τίποτα άλλο από μια συστηματική ψυχολογική επίθεση, με σκοπός ο “θύτης”, που μπορεί να είναι άτομο ιεραρχικά ανώτερο ή ένας απλός εργαζόμενος (συνάδελφος), να εκδιώξει ή να βάλει στο περιθώριο το “θύμα” του.

Σύμφωνα με τη Marie France Hirigoyen, Γαλλίδα ψυχίατρο, ο “δράστης” ή  “θύτης” είναι μια προσωπικότητα διαταραγμένη που αυτοϊκανοποιείται με το να “πληγώνει” τους συνανθρώπους του. Με τον τρόπο αυτό “τροφοδοτεί” την αυτοεκτίμηση του, ενώ συγχρόνως κάνει τους άλλους να πονούν. Μεταφέρει λοιπόν ένα πόνο που ο ίδιος δεν έχει την ικανότητα να νιώσει. Ταυτόχρονα αρνείται να επεξεργαστεί τις εσωτερικές του αντιθέσεις.

Η αρνητική ανθρώπινη συμπεριφορά μου περικλείει ο όρος Mobbing, έχει διερευνηθεί και μελετηθεί τα τελευταία χρόνια σε αρκετά μεγάλη έκταση, στα πλαίσια των εργασιακών σχέσεων και του εργασιακού περιβάλλοντος.

Οι επαγγελματικές ομάδες τέχνης , γίνεται εύκολα αντιληπτό, πως σε τίποτα δεν διαφέρουν από όλους τους άλλους εργασιακούς χώρους. (Συχνά μάλιστα – λόγω της μεγάλης έντασης ανταγωνιστικών διαθέσεων που φαίνεται να έχουν πολλά από τα μέλη τέτοιων ομάδων- παρατηρούνται πολύ αρνητικές συμπεριφορές μεταξύ τους). Είναι όμως αλήθεια ότι το φαινόμενο του Mobbing, συναντάται και στα πλαίσια της ανθρώπινης επικοινωνίας των ερασιτεχνικών ομάδων τέχνης.

Όπου κι αν εκδηλώνεται το Mobbing, αυτοί που το βιώνουν, διατρέχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, μια και υφίστανται “ψυχολιγική τρομοκρατία ή ηθική παρενόχληση”.

Ως Mobbing χαρακτηρίζονται συμπεριφορές και ενέργειες όπως είναι οι συνεχείς και αδικαιολόγητες επικρίσεις , ή οι σοβαρές συκοφαντίες, που είναι δυνατόν να λειτουργήσουν βλάπτικά απέναντι στην κοινωνική εικόνα  του “θύματος” που έχει επιλέξει ο “θύτης”.

Δεν είναι λίγες οι φορές που το φαινόμενο του Mobbing εκπορεύεται οργανωμένα , από μια μικρότερη ή μεγαλύτερη υπο ομάδα προς τον επικεφαλής της ομάδας ή προς “συνάδελφο”, ή κάποιο αριθμό “συναδέλφων”, της ίδιας ομάδας.

Άλλες φορές πάλι η “επίθεση” γίνεται από τον ισχυρό (τον επικεφαλής της ομάδας), προς κάποιο ή κάποια  μέλη της ομάδας.Στόχος είναι τότε η εκβιαστική αποπομπή ανεπιθύμητου ατόμου ή ατόμων, πολλές φορές γιατί αυτό “χαλάει” , ή αυτά “χαλάνε” -κατά την άποψη του “επικεφαλής”- το καλλιτεχνικό, το αισθητικό αποτέλεσμα που παράγει η ομάδα. Πρέπει λοιπόν να “εκδιωχθούν” πάση θυσία, ανεξάρτητα από το ποιοτικό ή μη της προσωπικότητας τους.

Όπως γράφει σε άρθρο του ο καθηγητής κοινωνικής ιατρικής Γιάννης Τούντας, “το Mobbing” μπορεί να επιφέρει στο “θύμα” δυσκολίες στον ύπνο, κατάθλιψη, ανάπτυξη διάφορων μορφών μανίας. κάποιες φορές έντονη επιθετικότητα, σωματική κόπωση, ή και τάσεις για αυτοκτονία. Αν δεν σταματήσει άμεσα η παρενόχληση, δεν ερευνηθούν οι αιτίες που την προκάλεσαν και δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, υπάρχει ο κίνδυνος τα προβλήματα να γίνουν τόσο σοβαρά ώστε να χρειαστεί μακροχρόνια ιατρική και ψυχοθεραπευτική φροντίδα από ειδικούς”.

Μερικοί πρακτικοί τρόποι αντιμετώπισης του Mobbing -παρ’ ότι δεν πρόκειται για εύκολη υπόθεση- είναι:

-Η γνώση της κατάστασης από το “θύμα” – ως το πρώτο βήμα – και η αναγνώριση της κακοήθους συμπεριφοράς” που εκπορεύεται από συγκεκριμένο “θύτη” ή “θύτες”.-

-Η πεποίθηση και η υποστήριξη προς τον ίδιο τον εαυτό, της θέσης ότι, κανείς δεν αξίζει μιας τόσο απάνθρωπης μεταχείρισης, όσο κι αν προσπαθεί ο “θύτης” να πείσει τους άλλους για το αντίθετο.

-Η δημιουργία “δικτύου” υποστήριξης από την πλευρά του θύματος. Αλλιώς, η δημιουργία μικρής ομάδας “υπεράσπισης”.

-Η αποκάλυψη του “θύτη” (από το “θύμα”) και η έκθεση των επιθετικών και συκοφαντικών συμπεριφορών του, στα άλλα μέλη της ομάδας ή ακόμα και σε ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Τότε δημιουργούνται σοβαρές συνθήκες, ο “θύτης” να σταματήσει ή να αποχωρήσει από την ομάδα.

Όπως και ‘ χει, τα ψυχολογικά “τραύματα” από το φαινόμενο του Mobbing, θέλουν το χρόνο τους για να “επουλωθούν”.

Ας μη ξεχνάμε όμως ότι ωριμάζουμε και γινόμαστε καλύτεροι μέσα από τις δυσκολίες της ζωής. και ειλικρινά , οι “επιθετικές” και “συκοφαντικές” συμπεριφορές που καλείται κάποιος να βιώσει στα πλαίσια του Mobbing, μπορούν να γίνουν αποτελεσματικοί “δάσκαλοι ζωής” για ένα καλύτερο εαυτό.