Η Μουσική από μια Ανθρωπιστική Προοπτική

Η διδασκαλία της μουσικής στο σχολείο και το πλησίασμα της από την οικογένεια-και τα δύο- θα πρέπει να κινούνται περισσότερο στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής μουσικής παιδείας, αντί να ακολουθούν τις λογικές σύγχρονων επίπλαστων αξιών- που μεταφέρονται και στο πεδίο της μουσικής- όπως είναι ο υπέρ καταναλωτισμός και το “φαίνεσθε” αντί του “είναι”, της πραγματικής-εσωτερικής δηλαδή αξίας ενός δημιοργήματος τέχνης.

“Αγωγή λοιπόν χάρη της τέχνης” ή αγωγή μέσα από την τέχνη με κέντρο τον άνθρωπο; Η εκπαίδευση, σύμφωνα με τις θέσεις μεγάλου αριθμού μουσικοπαιδαγωγών, δεν πρέπει να αποβλέπει στο να κάνει τα παιδιά καλλιτέχνες, ούτε να δημιουργήσει ταλέντα. Αν αυτά συμβούν, ας συμβούν χωρίς πίεση και χωρίς να είναι αυτοσκοπός.

Η έννοια του ανθρωπισμού κλείνει μέσα της την πίστη προς τον άνθρωπο και την ιδιαίτερη αξία του, το σεβασμό και το έμπρακτο ενδιαφέρον γι ‘αυτόν και τα δημιουργήματα του. Ο ανθρωπισμός δεν έχει καμία σχέση με τη φιλανθρωπία. Ενώ η ανθρωπιά αποτελεί κομμάτι του ανθρωπισμού.

Η Μουσική Εκπαίδευση από την οπτική της ανθρωπιστικής παιδείας δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν νέους τύπους συμπεριφοράς – όχι μόνο σε σχέση με τις μουσικές του κόσμου- αλλά και σε σχέση με τους λαούς τουν κόσμου.

Η ανθρωποκεντρικότητα, ενισχύεται στις περιπτώσεις που παρακινούμαστε να μελετήσουμε στοιχεία από πλαίσια όπως το κοινωνικό, το πολιτισμικό, το ιστορικό και άλλα, με σκοπό αυτά τα στοιχεία-πληροφορίες, να “φωτίσουν” το “κέντρο” που είναι η μουσική.

Μεγάλη επιτυχία του δασκάλου( αλλά και του γονιού) είναι να καταφέρει να κάνει το παιδί να θεωρεί τον “εαυτό του” ως “άλλο”. (Να μπαίνει στη θέση του “άλλου” , ενώ συγχρόνως θα υποστηρίζει-με λογικά επιχειρήματα- τη δική του θέση).

Η ανθρωπιστική μουσική εκπαίδευση έχει ως κύριο μέλημα της να βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν τον κόσμο και την ιδιαίτερη κοινωνία μέσα στην οποία ζουν, ωστόσο δεν παραμελεί την προσέγγιση των μουσικών γνώσεων και -με μέτρο- κινείται στο πεδίο της αισθητικής της μουσικής. (Κύριος σκοπός της αισθητικής αγωγής θεωρείται η καλλιέργεια της ευαισθησίας του ατόμου, η “μύηση” του στις αισθητικές αξίες, ώστε να γίνει ικανό να χαίρεται και να απολαμβάνει το ωραίο όπου το συναντά).

Η αισθητική καλλιέργεια ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής και μας ακολουθεί. Αποτελεί ένα είδος “δια βίου μάθησης”, μέσω των αισθήσεων.

Στις περιπτώσεις που η μουσική εκπαίδευση λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές και τη φιλοσοφία της ανθρωπιστικής παιδείας- χωρίς να παραβλέπει την αισθητική καλλιέργεια του ατόμου- αξίες όπως η εκτίμηση, ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, βρίσκονται στο επίκεντρο των γνωστικών, των συναισθηματικών και των ψυχοκινητικών διαδικασιών, ενώ προάγεται η ευαισθησία στη διαφοτρετικότητα και τονίζονται τα “χαρακτηριστικά” της κατανόησης και της ανοχής.

Η ανθρωπιστική μουσική παιδεία αποβλέπει στην ανάδειξη της σημαντικότητας του κάθε ατόμου, καθώς αποσκοπεί να φέρει στην επιφάνεια τις μουσικές προδιαθέσεις των παιδιών, με κύριο “εργαλείο” την ενθάρρυνση. Τότε η μουσική γίνεται φορέας νέων οραμάτων και προτύπων στην κοινωνία.

Για την εφαρμογή της μουσικής εκπαίδευσης από μια ανθρωπιστική προοπτική, χρειαζόμαστε εκπαιδευτικούς που:

α) Να βλέπουν τους εαυτούς τους ως πραγματικούς καλλιτέχνες και την διδασκαλία ως τέχνη.

β) Να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως ενεργό μέρος της κοινωνίας και τη διδασκαλία ως μέσο για κοινωνικές αλλαγές, ενθαρρύνοντας τους μαθητές τους να κάνουν το ίδιο.

γ) Να πιστεύουν στις δυνατότητες επιτυχίας όλων των παιδιών.

δ) Να βοηθούν τους μαθητές τους να έχουν λόγο – με ίσους όρους-  ανεξαρτήτως εθνοπολιτισμικής-κοινωνικής καταγωγής.

ε) Να θεωρούν τη διδασκαλία ως “εξόρυξη” της γνώσης και όχι ως “συσσωρευτική” (“αποταμιευτική”) διαδικασία.

Τελικά, η μάθηση της μουσικής μέσα από δημιουργικές-ανθρωποκεντρικές διαδικασίες μπορεί να μας αποκαλύψει μοναδικούς τρόπους για να γνωρίσουμε, να εκτιμήσουμε, να αγαπήσπουμε τους εαυτούς μας και κατ’ επέκταση και τους άλλους.