12 Μουσικά Παιχνίδια, Β! Ενότητα. (Με ηχητική Υποστήριξη)

Πρώτο Μουσικό Παιχνίδι: Ο χαρακτήρας της Μουσικής

 

Ο Χαρακτήρας είναι το γενικό “χρώμα” που έχει η έκφραση ενός μουσικού έργου, καθώς τα μέρη του μπορεί να έχουν σημεία διαφορετικού ύφους, δημιουργώντας παράλληλα διάφορα συναισθήματα (χαρά, λύπη, κ.λπ.).

Αφού λοιπόν με απλά λόγια αναλύσουμε τη έννοια του χαρακτήρα στη μουσική, ζητούμε από τους μικρούς μας φίλους να πάρουν πρώτα λυπημένη έκφραση και να κάνουν (ίσως) πως κλαίνε, και κατόπιν χαρούμενη έκφραση και να γελάσουν.

Στη συνέχεια ακούμε στην ηχογράφηση αρ. 1 , πρώτα λυπημένη μουσική και μετά χαρούμενη. Ρωτάμε τα παιδιά κι αυτά μας λένε πότε ένιωσαν χαρά και πότε λύπη. 

Όταν ακούγεται η λυπημένη μουσική, προτείνουμε να περπατά το κάθε παιδί μόνο του. Αντίθετα , στη χαρούμενη μουσική να γίνονται ζευγάρια, να πιάνονται χέρι-χέρι και να κινούνται χαρούμενα στο χώρο. Δεν είναι απαραίτητο να βρίσκουν πάντα το ίδιο ταίρι.

Μπορεί επίσης να γίνει και το αντίθετο. Στη χαρούμενη μουσική, δηλαδή, κάθε παιδί να κινηθεί και να εκφραστεί μόνο του, ενώ στη λυπημένη μουσική να σχηματίσουν ζευγάρια.

Η εγγραφή αρ. 2 είναι κατάλληλη για να παίξουμε με κίνηση στο χώρο και ακολουθεί τη σειρά: χαρούμενη μουσική- λυπημένη-χαρούμενη- λυπημένη – χαρούμενη.

Μουσική που ακούγεται: 1. A. Vivaldi: Από τη Σονάτα Νο 7 σε Σολ μινόρε για Βιολοντσέλο και ορχήστρα. 2. A. Vivaldi : Από το Κοντσέρτο σε Ντο μείζονα (Ρ 78) για Σοπράνο γλογέρα και ορχήστρα. 3. G. Bizet: Από την Κάρμεν. 4. J. BRAHMS: Από την Σονάτα Νο 2 (op.120) για βιολί και πιάνο.

 

 

 

Δεύτερο Μουσικό παιχνίδι: Η ;Eνταση (Σιγά-Δυνατά)

 

Στη μουσική γλώσσα το σιγά ονομάζεται “πιάνο’ και το δυνατά “φόρτε”. Μάλιστα παλαιότερα το πιάνο ονομαζόταν “πιανοφόρτε”, επειδή ακριβώς έχει τη δυνατότητα να παίζει και σιγά και δυνατά.

Ακούμε μια δυνατή και μια σιγανή μελωδία (εγγραφή 3). Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εντοπίσουν και να διατυπώσουν τη “δυναμική” διαφορά ανάμεσα στις δύο μελωδίες που ακούστηκαν. Οδηγούμε τη συζήτηση στις έννοιες σιγά-δυνατά και τις αναλύουμε με απλά λόγια.

Με την εγγραφή 4 αρχίζει το παιχνίδι. Όταν ακούγεται σιγανή μουσική, τα παιδιά κινούνται κοντά στο πάτωμα, με λυγισμένα τα γόνατα. Στη δυνατή μουσική, κινούνται όρθια με τα χέρια ψηλά. Όταν δεν ακούγεται μουσική , ξαπλώνουν ή “παγώνουν” σε μια στάση.

Επιπλέον, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολύχρωμα υφάσματα, υλικό που προκαλεί τα παιδιά, δημιουργεί ατμόσφαιρα και τα εντυπωσιάζει. Στη δυνατή μουσική, τα παιδιά κινούνται όρθια (σε ψηλό επίπεδο) χρησιμοποιώντας τα υφάσματα που θέλουν. Στη σιγανή, αλλάζουν επίπεδο (ακουμπούν το σώμα τους στο πάτωμα) και εκεί κινούνται, αυτοσχεδιάζοντας με τα πανιά τους. Στην παύση ξαπλώνουν, σκεπάζονται με τα υφάσματα και μένουν ακίνητα.

Εγγραφή 4: σιγά-δυνατά-παύση-δυνατά-σιγά-παύση-σιγά-δυνατά-παύση.

Μουσική που ακούγεται: 1. L.G. ALBRECHTSBERGER: Από το Κοντσέρτο σε Ρε μείζονα για Τρομπόνι και ορχήστρα. 2. J. PLAYFORD : Από το έργο για Άρπα “The English Dancing Master”. 3. G.Verdi: Από το έργο “Ραταπλάν”.

 

 

 

Τρίτο Μουσικό Παιχνίδι: Το Αργά και το Γρήγορα (Όροι της Ρυθμικής Αγωγής)

 

Κλείνουμε τα μάτια και φανταζόμαστε ένα ποδηλάτη να οδηγεί το ποδήλατο του αργά και να απολαμβάνει μια ποδηλατάδα κοντά στην όμορφη φύση. Φανταζόμαστε όμως και έναν μοτοσυκλετιστή που αφού φόρεσε το κράνος του, ξεκίνησε μια διαδρομή, οδηγώντας σχετικά γρήγορα, αλλά με προσοχή.

Ακούμε μια αργή και μια γρήγορη μελωδία (εγγραφή 5). Τα παιδιά αποφασίζουν ποια μουσική ταιριάζει στον ποδηλάτη και ποια στον μοτοσυκλετιστή. Μιμούμαστε λοιπόν τους ποδηλάτες και τους μοτοσυκλετιστές, αρχικά χωρίς μουσική υπόκρουση.

Με την εγγραφή 6 παίζουμε. Κάθε φορά που ακούγεται αργή μουσική , γινόμαστε ποδηλάτες. Όταν ακούγεται γρήγορη μουσική γινόμαστε μοτοσυκλετιστές. Όταν δεν ακούγεται μουσική, είναι σαν να ανάβει το “κόκκινο φανάρι” και πρέπει να μείνουμε ακίνητοι, να “παγώσουμε” σε μια θέση.

Η εγγραφή 6 ακολουθεί τη σειρά: αργά-γρήγορα-γρηγορα-αργά-γρήγορα.

Μουσική που ακούγεται: 1. B. CRUSELL: Από το Κοντσέρτο για Κλαρινέτο και ορχήστρα σε Μι ύφεση ματζόρε Νο (Op.1)   2. A. VIVALDI : Από το Κοντσέρτο Νο 19 σε Φα ματζόρε για Φαγκότο και ορχήστρα.  3. G.F.HANDEL: Από το έργο “The Arrival of the Sheba” (για Σαξόφωνο).  4. J.S.BACH : Από τη Φούγκα σε Σολ μινόρε (για Σαξόφωνο).

 

Τέταρτο Μουσικό Παιχνίδι: Μουσικά Παραγγέλματα

 

Η εγγραφή 7 περιλαμβάνει σύντομες μελωδίες-παραγγέλματα. Την ακούμε μαζί με τα παιδιά και μετά τους ζητούμε να εκτελέσουν τα παραγγέλματα.

Α! παράγγελμα: “Πιάστε το αυτί σας κι’ έτσι τρέξετε παιδιά”. Ο ρυθμός αυτός του παραγγέλματος είναι γοργός.

Β! παράγγελμα: “Περπατήστε μεσ’ το δάσος, με τα χέρια σας στη μέση”. Εδώ έχουμε αργό ρυθμό περπατήματος.

Γ! παράγγελμα: “Τώρα όλοι ξαπλώστε να ξεκουραστείτε”. Εδώ  ρυθμός με “διάθεση” για χαλάρωση.

Στην εγγραφή 7, λοιπόν, τα παιδιά ακούνε τα παραγγέλματα σαν τραγούδι. Στην εγγραφή 8 δεν ακούγονται λόγια αλλά μόνο οι μελωδίες. Όταν τα παιδιά θα έχουν μάθει να τραγουδούν και αναγνωρίζουν τα μουσικά παραγγέλματα, έχοντας ακούσει πολλές φορές τη εγγραφή 7, θα μπορούν εύκολα να ανταποκριθούν και στην εγγραφή 8.

 

 

 

Πέμπτο Μουσικό παιχνίδι: Προγραμματική ή Περιγραφική Μουσική

Ο όρος “προγραμματική” ή “περιγραφική” μουσική χαρακτηρίζει κάθε μουσική επηρεασμένη από ένα ανεξάρτητο με τη μουσική θέμα (π.χ. μια ιστορία ή μια εικόνα). Πολλές φορές η προγραμματική ή περιγραφική μουσική μιμείται ήχους από το περιβάλλον (π.χ. ζώα, πουλιά, θύελλα, θάλασσα κ.λπ.).

Παράδειγμα προγραμματικής μουσικής είναι ο “Πύθιος νόμος” στην Αρχαία Ελλάδα, οι “4 Εποχές” του Βιβάλντι, τα τραγούδια του Janneguin, η “Ποιμενική Συμφωνία” του Μπετόβεν, η “Φανταστική Συμφωνία” του Μπερλιόζ, οι “Εικόνες από μια Έκθεση” του Μουσσόργκσκυ, το “Καρναβάλι των Ζώων” του Σαιν-Σανς” κ.ά.

Ακολουθεί μια πρόταση για παιχνίδι με δύο μικρά αποσπάσματα , το “Ενυδρείο” και τα “Πουλιά”, από το έργο του Γάλλου συνθέτη Σαιν-Σανς (1835-1921), το “Καρναβάλι των Ζώων”. Καλούμε τα παιδιά να φανταστούν και να περιγράψουν τι μπορεί να δει κανείς μέσα σε ένα ενυδρείο. Επίσης, να φανταστούν πουλιά που πετούν.

Τους εξηγούμε πως τη μελωδία για τα “Πουλιά” μπορούμε να τη ξεχωρίσουμε εύκολα από τα φλάουτα που αποδίδουν τις φωνές των πουλιών και από την ταχύτητα των δύο μελωδιών. (Η μουσική του “Ενυδρείου” είναι πιο αργή από την αντίστοιχη των “Πουλιών”).

Σύμφωνα με την εγγραφή 9, ακούμε πρώτα το “Ενυδρείο” και μετά τα “Πουλιά”. (Στα παιδιά δε λέμε τη σειρά, αλλά τα αφήνουμε να βρουν εκείνα, ποια μουσική ταιριάζει στα “Πουλιά” και ποια στο “Ενυδρείο”, αξιοποιώντας ότι στοιχεία τους έχουμε δώσει ως εκείνη τη στιγμή).

Με την εγγραφή 10 το παιχνίδι μας αρχίζει. Όταν ακούγεται η μελωδία του “Ενυδρείου” , ολόκληρη η ομάδα μιμείται, ανάλογα με τις προσωπικές προτιμήσεις των μελών της, “έμψυχα” (ψάρια κ.λπ.) και “άψυχα”στοιχεία του βυθού της θάλασσας (φύκια, κοράλλια κ.λπ.).

Στους ήχους της μελωδίας των “Πουλιών”, από το υγρό στοιχείο τα μέλη της ομάδας μεταφέρονται στο στοιχείο του αέρα, μιμούμενα διάφορα πουλιά μικρά ή μεγάλα.

Η εγγραφή 10 ακολουθεί τη σειρά: Ενυδρείο-Πουλιά- Ενυδρείο- Ενυδρείο-Πουλιά.

Μουσική που ακούγεται: C.SAINT – SAENS: Τα “Πουλιά” και το “Ενυδρείο” από το “Καρναβάλι των Ζώων”. 

 

 

 

‘Εκτο Μουσικό Παιχνίδι: Η Συμφωνία των Παιχνιδιών (Λεοπόλδου Μότσαρτ, 1719 – 1787)

 

Ο Λεοπόλδος Μότσαρτ υπήρξε σπουδαίος δάσκαλος της μουσικής και πατέρας του Βόλγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791). Συχνά καταπιεστικός, επικρίθηκε από πολλούς για τον τρόπο με τον οποίο επεδείκνυε το μουσικό ταλέντο των παιδιών του χωρίς να σκέφτεται την ψυχική και σωματική τους υγεία. Παρόλα αυτά, ο μεγαλοφυής Αμαντέους πήρε ουσιαστικά τη μόρφωσή του από τον πατέρα του.

Το σημαντικότερο μουσικό έργο που έγραψε ο Λεοπόλδος Μότσαρτ έχει τον τίτλο “Αναίρεσις”. Από τα επτά μέρη που καλύπτουν το έργο, τα τρία μέρη αποτελούν τη “Συμφωνία των Παιχνιδιών”.

Μέσα από μια ιστορία μεταφερόμαστε νοερά σ’ ένα “Μουσείο Παιχνιδιών”. Σ’ αυτό το “Μουσείο” υπάρχουν λογής-λογής παιχνίδια. Όλη την ημέρα, που το Μουσείο είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες, τα “παιχνίδια” μένουν ακίνητα. Όμορφα καθώς είναι, τα θαυμάζουν όλοι. Τη νύχτα όμως, που μένει μόνο ο φύλακας, συμβαίνουν περίεργα πράγματα.

Στο σημείο αυτό ακούμε παρέα με τα παιδιά ένα μικρό απόσπασμα από τη “Συμφωνία των Παιχνιδιών” (εγγραφή 11)

Τώρα όλη η παρέα μας (μικροί- μεγάλοι) γίνεται “Μουσείο Παιχνιδιών”. Κάθε μέλος της ομάδας διαλέγει το παιχνίδι που θα “ζωντανέψει”. ‘Οταν δεν ακούγεται μουσική (τη σταματάμε εμείς), όλοι “παγώνουν”. Κάθε φορά που ακούγεται η “Συμφωνία των Παιχνιδιών”, η παρέα αποκτά “πνοή” και κινείται, δραματοποιεί. (Εγγραφή 12)

Μουσική που ακούγεται: L. MOZART: Απόσπασμα από τη “Συμφωνία των Παιχνιδιών”.

 

 

 

Έβδομο Μουσικό παιχνίδι: “Για την Ελίζα” (Λ.Β. Μπετόβεν) – “Μικρή Νυχτερινή Μουσική” (Β.Α. Μότσαρτ)

 

Ο Μπετόβεν (1770-1827), αυτός ο μεγάλος μουσουργός, αγαπούσε ιδιαίτερα τα παιδιά. Κάποτε λοιπόν μια μικρή γειτόνισσά του τον επισκέφθηκε στο σπίτι και του πρόσφερε λουλούδια. Ο Μπετόβεν που χάρηκε πολύ, πήγε στο πιάνο, ζήτησε από τη μικρή να καθίσει κοντά του κι έπαιξε για χάρη της μια μελωδία. Η μελωδία ονομάστηκε από τότε”Για την Ελίζα”, παίρνοντας το όνομα του μικρού κοριτσιού. Στο σημείο αυτό ακούμε ένα μικρό απόσπασμα από το έργο “Για τη Ελίζα ” (εγγραφή 13).

 

Ο Μότσαρτ (1756-1791) Από τεσσάρων χρονών έδειξε το μεγάλο του ταλέντο στη μουσική. Του άρεσε να τον βάζουν να κάνει “δύσκολα” πράγματα, έτσι σαν παιχνίδι! Μερικές φορές λοιπόν σκέπαζαν τα πλήκτρα του πιάνου μ’ ένα πανί, κι αυτός χωρίς να βλέπει απολύτως τίποτα, έπαιζε πολύ σωστά. Κι όσο μεγάλωνε, έγραφε όμορφα μουσικά κομμάτια. Τα χρόνια περνούσαν και οι άνθρωποι αγαπούσαν όλο και περισσότερο τις συνθέσεις του Μότσαρτ. Με την εγγραφή 14 ακούμε ένα  απόσπασμα από τη “Μικρή Νυχτερινή Μουσική”.

Ένα απλό παιχνίδι που μπορούμε να παίξουμε με τη βοήθεια της εγγραφής 15 είναι το εξής: Όποτε ακούμε τη μελωδία του Μπετόβεν “Για την Ελίζα”, περπατάμε σ’ ένα φανταστικό ωραίο “κήπο”, μαζεύουμε λουλούδια κι όποια στιγμή θέλουμε τα χαρίζουμε σ’ ένα φίλο. Καθώς παίζει η “Μικρή Νυχτερινή Μουσική” του Μότσαρτ, ξαπλώνουμε και προσπαθούμε να δούμε χαρούμενα όνειρα ή εικόνες.

Όταν τελειώσει η μουσική , μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να εκφραστούν λεκτικά για το όνειρο που είδαν ή για την εικόνα που σχημάτισαν νοερά.

Η εγγραφή 15 ακολουθεί τη σειρά: “Για την Ελίζα”-“Μικρή Νυχτερινή Μουσική”-“Για την Ελίζα”-Για την Ελίζα”- “Μικρή Νυχτερινή Μουσική”.

Μουσική που ακούγεται: 1. L.V. BEETHOVEN: “Fur Elise” (Για την Ελίζα).  2. W.A.MOZART: Από το πρώτο μέρος (Allegro) της “Μικρής Νυχτερινής Μουσικής”.

 

 

 

Όγδοο Μουσικό Παιχνίδι: Η “Λίμνη των κύκνων” (Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ, 1840-1893)

 

Η “Λίμνη των κύκνων” είναι μουσική μπαλέτου, γραμμένη από το Ρώσο συνθέτη Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ. Στα μέσα του 19ου αιώνα, η Ρωσία έγινε το κέντρο του χορού, παίρνοντας τα σκήπτρα από τη Γαλλία. Ο Τσαϊκόφσκυ συνέδεσε λοιπόν από τότε το όνομα του με τη μουσική μπαλέτου. Εκτός από τη “Λίμνη των κύκνων”, άλλα σπουδαία έργα του είναι “Η Ωραία Κοιμωμένη”, ο “Καρυοθραύστης” κ.ά.

Τα παιδιά ακούνε ένα μικρό απόσπασμα από τη “Λίμνη των κύκνων” (εγγραφή 16). Μ’ ένα μεγάλο ύφασμα, τούλια ή κορδόνι σχηματίζουμε μια “λίμνη” για να βιώσουμε καλύτερα το παιχνίδι, παρέα με τα παιδιά. Όσο ακούγεται η “Λίμνη των κύκνων”, θα παριστάνουμε τους κύκνους μέσα στη λίμνη και θα κινούμαστε. Δε ζητάμε φυσικά απ’ τα παιδιά να χορεύουν εκτελώντας ασκήσεις μπαλέτου. Καθώς η απαλή μουσική από τη “Λίμνη των κύκνων” σταματά και μια άλλη μουσική , “σκληρή” αυτή τη φορά, παίρνει τη θέση της, τότε γνωρίζουμε πως ήρθαν οι κυνηγοί και πρέπει να τρέξουμε να κρυφτούμε. Όταν οι κυνηγοί φεύγουν, η “σκληρή μουσική” δίνει τη θέση της στην απαλή μελωδία του Τσαϊκόφσκυ. Τότε βγαίνουμε απ’ την κρυψώνα μας και μπαίνουμε στη “λίμνη” που οριοθετήσαμε απ’ την αρχή, μιμούμενοι τους κύκνους.

Η εγγραφή 17 ακολουθεί τη σειρά: “Λίμνη των κύκνων”- Σκηρή μουσική- “ΛΙμνη των κύκνων”-Σκληρή μουσική- Σκληρή μουσική- “Λίμνη των κύκνων”.

Μουσική που ακούγεται: 1. P.I.TSAIKOFSKY: Από τη “Λϊμνη των κύκνων”, πρώτο μέρος (Theme of the Swans).    2. C.M.v. WEBER: Από το έργο “Ruler of the Spirits”.

 

 

 

Ένατο Μουσικό Παιχνίδι: Ηχοϊστορία

 

Η παιδαγωγική πράξη δανείζεται την ομορφιά και ποικιλία των ήχων (ανοργάνωτων και οργανωμένων) και δημιουργεί ιστορίες.

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές ηχοϊστορίας . Στην πρώτη, ήχοι αποτελούν το ερέθισμα για τη δημιουργία μιας ιστορίας. Τα παιδιά ακούνε ήχους (ανοργάνωτους ή οργανωμένους) οι οποίοι ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους (χροιά, ένταση κ.λπ.), προκαλούν ποικίλα συναισθήματα και συνειρμούς. Με την κατάλληλη παρέμβαση του εμψυχωτή – δασκάλου 9ή γονιού) τα παιδιά εκφράζονται και σιγά-σιγά οδηγούνται στη σύνθεση μιας ιστορίας.

Στη δεύτερη μορφή ηχοϊστορίας τα παιδιά διαβάζουν ή δημιουργούν από εικόνες μια ιστορία και την αφηγούνται με ήχους ή την παρουσιάζουν με ήχους και κινήσεις.

Εμείς εδώ για τα μουσικά παιχνίδια μας επιλέγουμε την πρώτη μορφή. Διαμορφώνουμε το χώρο της αίθουσας έτσι ώστε τα παιδιά να καθίσουν κυκλικά. Ακούμε τους ήχους του κόρνο (εγγραφή 18). Προκαλούμε τα παιδιά να “μπουν” στη μαγεία των ήχων με ερωτήσεις: “Τι συμβαίνει άραγε τώρα;” “Κλείστε τα μάτια σας και φανταστείτε ένα άλλο χώρο”, “Που βρισκόμαστε άραγε;”, “Ποιος περίεργος επισκέπτης ήρθε;”, “Τι σας θυμίζει;”

Η φαντασία ταξιδεύει… οι ιδέες είναι πολλές, πολύχρωμες. Τα ίδια τα παιδιά επιλέγουν μια απ’ όλες για αρχή της ιστορίας. Αν επιμένουν για περισσότερες, υπάρχει χώρος στην ιστορία τους για όλους.

Τώρα ακούμε ήχους πιάνου Με τον τρόπο που αναφέραμε παραπάνω, αναζητάμε τις καινούργιες ιδέες των παιδιών με ερωτήσεις που ερεθίζουν πάλι τη φαντασία τους. Και η ιστορία μας πηγαίνει ακόμα πιο πέρα. Ακολουθεί την πορεία που οι μικροί μας φίλοι – συγγραφείς επιλέγουν. Τα στοιχεία της πλοκής προστίθενται ή αφαιρούνται από τα παιδιά.

Στο τρίτο μέρος της εγγραφής 18 ακούγονται μαζί πιάνο και κόρνο. Ο συνδυασμός των δύο διαφορετικών ήχων δίνει καινούργια ερεθίσματα τα οποία, με γνωστό πια τρόπο, οδηγούν τα παιδιά στο τέλος, στο κλείσιμο της ιστορίας τους.

Η Ηχοϊστορία είναι έτοιμη! Έχει αρχή, πλοκή και τέλος.

Ανακεφαλαιώνουμε. Προτείνουμε στους “συγγραφείς” της να τη δραματοποιήσουν με τη βοήθεια πάλι της εγγραφής 18 (κόρνο- πιάνο- κόρνο και πιάνο). Τα παιδιά διαλέγουν μόνα τους τους ρόλους. Αν υπάρχει ρόλος που τον διεκδικούν περισσότερα από ένα ή δύο παιδιά, μπορεί να γίνει ομαδικός.

Για παράδειγμα, η Άνοιξη μπορεί να παρουσιαστεί από μια ομάδα παιδιών που κρατάνε ένα ανδρείκελο. Ένας δεινόσαυρος ή ένα λιοντάρι μπορούν να ενσαρκωθούν από αρκετά παιδιά που κινούνται κάτω από ένα μεγάλο πανί. Καλή επιτυχία!

Μουσική που ακούγεται: 1. W.A. MOZART: Από το Κοντσέρτο για Κόρνο και ορχήστρα Νο 2 σε ΜΙ ύφεση μείζονα. 2. R. SCHUMANN: Από το έργο για Πι με τίτλο “Reverie”.  3. J. FRANCAIX : Από το έργο “Canon a L” Octave” για Κόρνο και Πιάνο. 

 

 

 

Δέκατο Μουσικό Παιχνίδι: Παραδοσιακή μουσική άλλων λαών

 

Δείχνουμε στα παιδιά εικόνες από βιβλία, περιοδικά ή καρτ-ποστάλ. Στη συνέχεια αναφερόμαστε στα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της ζωής των Κινέζων και των Ισπανών. Ακούμε Κινέζικη μουσική (εγγραφή 19) και αφήνουμε τα παιδιά να πουν τι θα ήθελαν να κάνουν σ’ αυτή τη μελωδία. Σίγουρα θα βοηθήσει και η συζήτηση που προηγήθηκε. Με την ίδια λογική περνάμε στο Σπανιόλικο μοτίβο (βρισκόμαστε στην εγγραφή 19).

Τώρα τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Στους “ΚΙνέζους” – “Κινέζες” και στους “Σπανιόλους” – “Σπανιόλες”, Για τη μεταμφίεση χρησιμοποιούμε διάφορα ρούχα και υλικά που διαθέτουμε, ή που τα παιδιά έχουν φέρει από τα σπίτια τους.

Όταν ακούγεται η Κινέζικη μουσική, δραματοποιούν οι “Κινέζοι” και οι “Κινέζες”. Στη Σπανιόλικη μουσική , οι “Σπανιόλοι” και οι “Σπανιόλες”. Όσο ακούγεται η μουσική της μιας ομάδας, η άλλη παρακολουθεί τη δραματοποίηση.

Φυσικά το παιχνίδι μπορεί να παιχτεί συγχρόνως από όλα τα παιδιά και χωρίς μεταμφίεση. Ανάλογα με τη μουσική που ακούγεται, τα παιδιά μεταφέρονται στην Κίνα ή στην Ισπανία και μιμούνται καταστάσεις από την καθημερινή ζωή των λαών αυτών.

Επιστρέφουμε στην εγγραφή 19 για να παίξουμε: Κινέζικη μουσική- Σπανιόλικη μουσική.

Μουσική που ακούγεται:  Κινέζικη μουσική και τραγούδι. Τίτλος του αποσπάσματος: Kai Gu Yin”. 2. Ισπανική μουσική (Φλαμέγκο). Από το τραγούδι: “La Luna Por El Rocio”.

 

 

 

Ενδέκατο Μουσικό Παιχνίδι: Ελληνικά Παραδοσιακά Όργανα (Κλαρίνο, Λύρα, Σαντούρι)

 

Το κλαρίνο, πνευστό όργανο, είναι ένας από τους αντιπροσωπευτικότερους συντελεστές του Δημοτικού μας τραγουδιού κατά τα τελευταία 150 χρόνια. Κι ενώ το κλαρίνο αναγνωρίζεται πλέον ως εθνικό μας όργανο, η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα το έφεραν οι Τουρκόγυφτοι, γύρω στα 1835.

Η λύρα έχει σχήμα αχλαδιού και κοντό χέρι. Στο ηχείο της στερεώνονται τρεις χορδές. Η λύρα παίζεται με δοξάρι. Ο Λυράρης (Λυριτζής ή Λυριστής) την ακουμπάει στο αριστερό του πόδι, όρθια ή λίγο πλάγια, όταν παίζει καθιστός. ‘Όταν παίζει όρθιος, τη στηρίζει στη ζώνη του ή απλώς την κρατάει όρθια.

Το σαντούρι διαδόθηκε πλατιά στην Ελλάδα μετά το 1922. Εκείνη την εποχή, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, έρχονται στη χώρα μας , πολλοί και καλοί σαντουριέρηδες. Όμως το σαντούρι παιζόταν ήδη στην Ελλάδα και πριν το 1922, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα. Το σαντούρι είναι έγχορδο όργανο και παίζεται με ειδικά ξυλάκια, τις μπαγκέτες.

Αφού μιλήσουμε στα παιδιά για το κλαρίνο, τη λύρα και το σαντούρι, προσθέτοντας και άλλα στοιχεία και εικόνες από σχετικά βιβλία, ακούμε τις φωνές των οργάνων αυτών (εγγραφή 20).

Όσο για το μουσικό παιχνίδι που θα ακολουθήσει ας το αφήσουμε στη “δικαιοδοσία” και την φαντασία των παιδιών.Ας ζητήσουμε λοιπόν να προτείνουν εκείνα πως να παίξουμε με τα τρία παραδοσιακά όργανα για τα οποία έγινε λόγος. (Να δημιουργήσουν δηλαδή μόνα τους ένα παιχνίδι).

Ακολουθεί η εγγραφή 21: λύρα-σαντούρι-κλαρίνο-σαντούρι- λύρα-κλαρίνο.

Μουσική που ακούγεται: 1. Κλαρίνο: “Όλα τ’ αηδόνια ήρθανε”. 2. Λύρα: “Μαλεβιζιώτης πηδηχτός”. 3. Σαντούρι: “Καρσιλαμάς”.

 

 

 

Δωδέκατο Μουσικό Παιχνίδι: Μουσική και Χαλάρωση.

 

Κάθε συνάντηση με τα παιδιά μας είναι καλό να τελειώνει με “χαλάρωση”, μέσα στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί το ύφος επιλεγμένης μουσικής. Τα παιδιά είτε κάθονται στις καρέκλες τους και χαλαρώνουν( κλείνοντας και τα μάτια), είτε -αν το επιτρέπει ο χώρος- ξαπλώνουν. Η μουσική για χαλάρωση μπορεί να συνδεθεί  με οτιδήποτε πραγματικό φανταστικό (γεγονός, παραμύθι, κ.λπ. ), μέσα σε ηρεμία, έτσι όπως απαιτούν οι συγκεκριμένες στιγμές, κατά τη διάρκεια των οποίων ακούγεται μόνο η μουσική.

Σαν παράδειγμα μπορούμε να δούμε την παρακάτω πρόταση. Διηγούμαστε με λίγα λόγια πώς ο Ρώσος συνθέτης Μουσσόργσκυ έγραψε το έργο του”Εικόνες από μια έκθεση”. Κάποτε ο συνθέτης επισκέφθηκε μια έκθεση ζωγραφικής ενός φίλου του. Είδε και θαύμασε τους πίνακες, ο καθένας από τους οποίους είχε ένα τίτλο για το αντίστοιχο θέμα. Κάποιοι από τους πίνακες που του άρεσαν περισσότερο, τον ενέπνευσαν κι έγραψε τις μελωδίες αυτού του έργου. Χρησιμοποίησε μάλιστα και τους ίδιους τίτλους.

“Εσείς που ζωγραφίζετε τόσο όμορφα, τι πίνακα θα ζωγραφίζατε με τη μουσική που θα ακούσουμε;”

Ακολουθεί η εγγραφή 22. Μετά τη χαλάρωση, όσα παιδιά θέλουν μπορούν να πουν τι ζωγράφισαν. Στο τέλος, απλά σαν πληροφορία, τους αναφέρουμε: “Ο Μουσσόρσγκυ συνέθεσε αυτή μουσική για έναν πίνακα ζωγραφικής που είχε ως θέμα του έναν περίπατο σ’ ένα παλιό κάστρο”. Φυσικά συμπεραίνουμε πως μια μουσική ταιριάζει σε διαφορετικούς πραγματικούς ή φανταστικούς πίνακες, όπως θα διαπιστώσουμε και από τις προτάσεις των παιδιών. Γι’ αυτό και δεν απορρίπτουμε κανένα “ζωγραφικό πίνακα” απ’όσους θα περιγράψουν τα μέλη της ομάδας.

Κι αφού λέμε πως βρισκόμαστε στο τέλος του μαθήματος-δράσης, δεν ξεχνάμε να προτείνουμε η αποχώρηση μας απ’ το χώρο, να γίνει με “πρωτότυπο” τρόπο. Δηλαδή, είτε το κάθε παιδί μπορεί να διαλέξει πως θα φύγει, είτε θα κάνει ο δάσκαλος/η δασκάλα/ο γονιός κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις(π.χ., φεύγουμε πηδώντας στο ένα πόδι, περπατώντας μιμούμενοι τα κουγκουρώ, περνώντας κάτω από μια καρέκλα, μέσα από ένα στεφάνι, κάνοντας γκριμάτσες κ.λπ.).

Από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, η εκπαιδευτική επικοινωνία με τα παιδιά πρέπει να διαρθρώνεται με μέθοδο, χιούμορ, δημιουργικότητα, φαντασία.

Μουσική που ακούγεται: 1. MUSSORGSKY: Από το έργο “Εικόνες από μια έκθεση” (Το παλιό κάστρο).