Παιχνίδι και παιδί

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ

 

Ψυχικά  υγιής είναι εκείνος που μπορεί να δουλέψει, να παίξει και να αγαπήσει αποτελεσματικά.

Allport

 

Για το παιδί οποιασδήποτε ηλικίας, το παιχνίδι δεν είναι απλά και μόνο ένας τρόπος διασκέδασης, αλλά και ένα μέσο για να πλησιάσει καινούργιες έννοιες, για να μάθει.

Όταν τα παιδικά παιχνίδια καθοδηγούνται επιδέξια από παιδαγωγούς και γονείς, “μπορούν να γίνουν μέσα δημιουργικής διαπαιδαγώγησης”.

“Παιδιά που παίζουνε, είναι ευτυχισμένα παιδιά”. Κι επειδή το παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του εξαρτάται από το παιχνίδι των γονιών του, οι γονείς πρέπει να φριντίζουν καλά αυτό τους το ρόλο.

Κάθε φορά όμως που το παιχνίδι “οργανώνεται” στα πλαίσια μουσικών δραστηριοτήτων , παρατηρείται ανάπτυξη των συναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών αφενός και αφετέρου, μια αβίαστη γνωστική πρόοδος , λόγω της ευχαρίστησης από τη σύνδεση μουσικής και παιχνιδιού. Τα “μουσικά παιχνίδια” βοηθούν λοιπόν τα παιδιά να αναπτύξουν μια ενεργητική σχέση με τη μουσική και με εμπειρικό τρόπο να κατανοήσουν βασικές έννοιες όπως είναι το ηχόχρωμα, το τονικό ύψος, η δυναμική, ο ρυθμός κ.ά.

Όπου κι αν συμβαίνει το παιχνίδι, μέσα σε μουσικές ή άλλες δράσεις, βοηθά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην πνευματική καλλιέργεια των παιδιών. Ιδιαίτερα όταν αυτά τα παιχνίδια δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να μπαίνουν στη θέση των άλλων , με σκοπό να τους “ενσυναιστανθούν,”ταυτιζόμενα για κάποιο χρονικό διάστημα μαζί τοιυς.

Όπως μας λέει ο Fontana, επειδή στην παιδική ηλικία οι συγκινήσεις είναι συχνά πιο δυνατές και πιο έντονες από ότι στην κανονική ζωή , κάθε φορά που στερούμαι από το παιδί την ευκαιρία να νιώσει τη χαρά του παιχνιδιού, του στερούμε εμπειρίες που ίσως να μην ξαναπαρουσιαστούν ποτέ στη ζωή του με την ίδια μορφή.

Το παιχνίδι, μουσικό ή μη, παίρνει μια μορφή καταπίεσης όταν ο ανταγωνισμός γίνεται ο κύριος στόχος του. Τότε, χάνει ένα μέρος από τον παιγνιώδη , ανέμελο  χαρακτήρα του και εξυπηρετεί ενσυνείδητα , ψυχολογικές λειτουργίες διαφορετικές από αυτές της ευχαρίστησης και της χαράς που έχουμε επισημάνει.

Το παιδί πρέπει να μάθει πως το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα αποδεκτή από τους ενήλικες. Πως μπορεί να παίζει “να αισθάνεται συνεχώς ένοχο που παραμελεί άλλα, πιο σοβαρά πράγματα” ή που έχει ελεύθερο χρόνο! Έτσι, το βοηθάμε “να αναπτύξει θετικές στάσεις απέναντι στη ψυχαγωγία”, με αποτέλεσμα να γίνει, πιθανότατα, ένας πιο ισορροπημένος ενήλικος. Ένας ενήλικος που θα ξέρει να παίζει, να χαίρεται , να ψυχαγωγείται. Ένας πιο ευτυχισμένος ενήλικος, με λιγότερο άγχος και περισσότερη ανθεκτικότητα στις δυσκολίες της ζωής.

Ας δούμε τώρα τι γίνεται με το παιχνίδι- αντικείμενο. Σύμφωνα με την άποψη των ειδικών, η αγορά ενός παιχνιδιού-αντικειμένου δεν μπορεί να αντικαταστήει το κοινό παιχνίδι. Από την άλλη πλευρά, το παιχνίδι-αντικείμενο, είναι ένα πραγματικό και αναγκαίο μέσο αγωγής.

Αναφορικά με το ηλεκτρονικό παιχνίδι, ο Fontana λέει πως αυτό “κατά κανόνα προκαλεί την απόσυρση του παιδιού από την κοινωνική επαφή, με πιθανή αρνητική συνέπεια όχι μόνο πάνω στην κοινωνική μάθηση και την ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων, αλλά και τη διαμόρφωση μιας ευαισθησίας απέναντι στα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων. Η μείωση των ομαδικών παιχνιδιών που οι παιδαγωγοί διαπιστώνουν ήδη, κυρίως στα μεγαλύτερα παιδιά, είναι ίσως άλλη μια συνέπεια. Και όπως η τηλεθέαση γενικότερα, έτσι και το ηλεκτρονικό παιχνίδι(με μουσικό ή άλλο περιεχόμενο) μπορεί να εμποδίζει την ανάπτυξη της οπτικής φαντασίας του παιδιού, δεδομένου ότι τη χρησιμοποιεί ελάχιστα.”.

Βέβαια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν και τη θετική τους πλευρά, όπως είναι η ευχαρίστηση, η βοήθεια στην ανάπτυξη νοητικών δεξιοτήτων , η όξυνση των αντανακλαστικών των παιδιών. Κι ακόμη, η καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης εξαιτίας της επιτυχίας σε αυτά τα παιχνίδια.

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν θα πρέπει να “παίρνουν πολύ χρόνο από τη ζωή των παιδιών και έτσι να τα απομακρύνουν από το ομαδικό βιωματικό παιχνίδι και από την επικοινωνία με την παρέα”.

Συμπερασματικά: η συνύπαρξη της ευχαρίστησης από το παιχνίδι και της τέρψης από τη μουσική, είναι ότι πιο υποβοηθητικό για την συναισθηματική, τη γνωστική και την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.