Ο Μαχάτμα Γκάντι μέσα από τη μουσική, στα σχολεία της “καρδιάς”
Ο ΜΑΧΑΤΜΑ ΓΚΑΝΤΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ “ΚΑΡΔΙΑΣ”
“Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο” (ΜΑΧΑΤΜΑ ΓΚΑΝΤΙ)
Μαχάτμα στα σανσκριτικά σημαίνει ΜΕΓΑΛΗ ΨΥΧΗ. Έτσι λένε πως αποκάλεσε κάποτε ο νομπελίστας Ινδός ποιητής Ταγκόρ, τον Γκάντι. Από τότε αυτό το προσωνύμιο του “συνοδεύει”. Ινδός πολιτικός, στοχαστής, νομικός, ακτιβιστής, “κήρυκας” της ειρήνης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου ο Μαχάτμα Γκάντι, έζησε από το 1869 έως το 1948, οπότε και δολοφονήθηκε από έναν Ινδό εθνικιστή.
Ο Γκάντι συνόψισε την πλούσια φιλοσοφία του, στις πιο κάτω δέκα αρχές:
- Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο.
- Κανείς δεν μπορεί να με πειράξει χωρίς την άδεια μου. (Είναι δική μας επιλογή έλεγε, το πως νιώθουμε και το πως αντιδρούμε).
- Ο αδύναμος δεν μπορεί ποτέ να συγχωρήσει. Η συγχώρεση είναι το χαρακτηριστικό του ισχυρού. Το “οφθαλμόν αντί οφθαλμού” μπορεί να οδηγήσει μόνο να τυφλωθεί όλος ο κόσμος.
- Δεν θέλω να προβλέπω το μέλλον. Είμαι αφοσιωμένος στην παρούσα στιγμή. Ο Θεός δεν μου έδωσε τον έλεγχο της επόμενης στιγμής, αλλά αυτής.
- Μια ουγκιά δράση αξίζει περισσότερο από ένα τόνο διδασκαλάς. Τίποτα δεν μπορεί να συμβεί χωρίς δράση.
- Είναι ανόητο να είσαι πολύ σίγουρος για τη σοφία σου. Είναι υγιές να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ότι και οι ισχυρότεροι μπορεί να αποδυναμωθούν και οι σοφότεροι μπορεί να σφάλουν. Όταν θεοποιείς ανθρώπους, ακόμη κι αν έχουν καταφέρει καταπληκτικά πράγματα, κινδυνεύεις να αποστασιοποιηθείς απ’ αυτούς.
- Πρώτα θα σε αγνοήσουν, μετά θα γελάσουν με σένα, μετά θα σε πολεμήσουν, και τότε κέρδισες!
- Βλέπω μόνο τις αρετές των ανθρώπων. Αφού δεν είμαι αλάθητος, δεν θα αναλύσω τα λάθη των άλλων.
- Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες και αυτά που κάνεις, βρίσκονται σε αρμονία μεταξύ τους.
- Η συνεχής ανάπτυξη είναι ο νόμος της ζωής. Αυτός που προσπαθεί να διατηρήσει τα δόγματα του για να φαίνεται συνεπής στους άλλους, οδηγεί τον εαυτό του σε λάθος δρόμο. Επέλεξε να αναπτύξεις τη σκέψη σου για να εξελιχθείς. Τόλμησε να απομακρύνεις παλιές λανθασμένες απόψεις σου.
Στα σχολεία της “καρδιάς”, η ανθρωπιστική παιδεία παίρνει τη θέση της “στυγνής” τεχνοκρατικής παιδείας, θέσεις και απόψεις όπως αυτές του Μαχάτμα Γκάντι, της Μεγάλης Ψυχής, συζητιούνται και προβληματίζουν συχνά τους μεγαλύτερος μαθητές.
Τα σχολεία της “καρδιάς” , ή καλύτερα, οι τάξεις της “καρδιάς”, δεν λειτουργούν σύμφωνα με τις εγκυκλίους των υπουργείων. Τις “οδηγούν” και τις εξελίσσουν οι εκπαιδευτικοί που αποφασίζουν να λειτουργήσουν πέρα από τις επιταγές και τις “αγκυλώσεις” του επίσημου αναλυτικού προγράμματος. Που καινοτομούν κοινωνικά, που αποκόπτονται από τους πολλούς και τους “ειδικούς” , που δεν προσδοκούν καμιά θέση σε γραφείο της εκπαίδευσης, που φτιάχνουν το δικό τους μικρόκοσμο, κι όσους “χωρέσει” αυτός.
Κάποτε διάβασα την παρακάτω ρήση του Μαχάτμα Γκάντι: “Είναι εύκολο για μας να μιλάμε για το Θεό’επειτα από ένα καλό πρόγευμα και περιμένοντας ένα ακόμη καλύτερο γεύμα. Πως όμως μπορώ να μιλήσω για το Θεό στα εκατομμύρια των ανθρώπων που πρέπει να στερηθούν δύο γεύματα την ημέρα; Ο Θεός γι’ αυτούς δεν μπορεί να έχει άλλη μορφή από εκείνη του ψωμιού και του βουτύρου”.
Λίγες μέρες μετά αποτελειώσαμε τους παρακάτω στίχους που μπήκαν μαζί με άλλους ανάλογους, στο βιβλίο με τίτλο: “Τραγούδια για τα δικαιώματα των παιδιών όλου του κόσμου”, που γράψαμε σε συνεργασία με τον Λεωνίδα Σακελλαρίδη. Η Λουίζα Κουλά μελοποιώντας τους, τους έκανε τραγούδι. Ένα τραγούδι που τραγουδά η ίδια, ενώ παίζει και πιάνο.
ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΩ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ;
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΩΝ-4 ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ
Πως να μιλήσω για το Θεό
στους πεινασμένους του κόσμου
ένας εγώ χορτασμένος;
Είναι Θεός γι’ αυτούς το ψωμί,
Θεός μια κούπα με γάλα
κάθε γιατρός, αγιασμένος!
Πως να μιλήσω για το Θεό
στα δακρυσμένα ματάκια;
τα λόγια ίδιο ψαλίδι!
Είναι Θεός γι’ αυτά το νερό
όταν οι άλλοι το χύνουν
Θεός το παλιό παιχνίδι.
Συχνά, στο Δημοτικό Σχολείο, δουλεύουμε με τα μεγαλύτερα παιδιά, το πιο πάνω τραγούδι. (Όχι υποχρεωτικά στο μάθημα της μουσικής!) Μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να συγκεντρώσουμε στοιχεία για το Μαχάτμα Γκάντι και να μιλήσουμε γι’ αυτόν και για όλη την ανθρωπιστική φιλοσοφία και δράση του.
Να κουβεντιάσουμε για παράδειγμα όχι μόνο για το περιεχόμενο των δέκα αρχών -θέσεων του στις οποίες ήδη αναφερθήκαμε και οι οποίες πρέπει να μας συνοδεύουν στη ζωή, αλλά και για τις επτά αρχές του- όπως τις αποκαλούν- που έπρεπε να ΛΕΙΠΟΥΝ από τη ζωή μας, και είναι:
-Πλούτος χωρίς μόχθο
-Γνώση χωρίς χαρακτήρα
-Πολιτική χωρίς αρχές
-Απόλαυση χωρίς συναίσθημα
-Συναλλαγή χωρίς ήθος
-Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά
-Αγάπη χωρίς θυσία.
Να πληροφορηθούμε πως πρώτος αυτός εφάρμοσε το δόγμα της “μη βίας”, της παθητικής δηλαδή ατομικής αλλά και μαζικής αντίστασης.
Να μεταφέρουμε στις οικογένειες μας λόγια του Γκάντι όπως αυτά που ακολουθούν και είναι διαχρονικά: “Μια ένοπλη σύρραξη ανάμεσα στα έθνη μας προκαλέι φρίκη. Όμως ο οικονομικός πόλεμος δεν είναι καλύτερος από μια ένοπλη σύρραξη- είναι σαν μια χειρουργική επέμβαση. Ένας οικονομικός πόλεμος αποτελεί ένα παραταταμένο μαρτύριο, ενώ οι καταστροφές του δεν είναι λιγότερο τρομακτικές από εκείνες του πραγματικού πολέμου”.
Είναι καλύτερα, τα παιδιά να πληροφορούνται για σημαντικά θέματα και έτσι να γνωρίζουν – χωρίς να τρομοκρατούνατι- αν θέλουμε κάτι να αλλάξει στον κόσμο. Η ΜΕΓΑΛΗ ΨΥΧΗ του Γκάντι ταίριαζε πάντα με τις ψυχές των ανθρωπιστών. Πάντα τέτοιες ψυχές τις έχουμε ανάγκη. Γιατί ο ανθρωπισμός είναι ο μόνος “δρόμος” που μας ταιριάζει!
