Ενσυναίσθηση και Μουσική

(Μικρό απόσπασμα από το βιβλίο μας, «ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ». Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ).

 

Η εκπαίδευση θα πρέπει να έχει ως κύριο στόχο της παγκοσμίως, τη δημιουργία πολιτών με ενσυναίσθηση. Οι πολίτες αυτοί θα πρέπει να μάθουν να ζουν μαζί και να ευημερούν στο πλαίσιο ενός κόσμου πολιτισμικά πολύμορφου, που μεταβάλλεται συνεχώς.

Η κατανόηση του άλλου προϋποθέτει την ύπαρξη ενσυναίσθησης, η οποία είναι δυνατόν να αναπτύσσεται στο πλαίσιο των διαδικασιών της διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερα όταν το μουσικά και τα κοινωνικο-πολιτισμικά πλαίσια εξετάζονται συνδυαστικά.

Τα πλαίσια αυτά περικλείουν σχεδόν πάντα συναισθηματικές εμπειρίες, η γνώση και η βίωση των οποίων συμβάλλει στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης.

Καθώς η πολυπολιτισμική μουσική χρησιμοποιείται στη σχολική τάξη, ενώ εφαρμόζονται οι αρχές και η φιλοσοφία της διαπολιτισμικής μάθησης, οι μαθητές φαίνεται να εκδηλώνουν  στάσεις ενσυναίσθησης, μέσα από την κατάθεση προσωπικών εμπειριών και τη διερεύνηση των συναισθημάτων σε σχέση με τα θέματα που προσεγγίζονται.

Συχνά, κάτω από τέτοιες συνθήκες, παρατηρούνται τοποθετήσεις όσο το δυνατόν πιο κοντά στη θέση του άλλου. Πάντως, οι μουσικές διαδικασίες φαίνεται να εμπλουτίζονται στις περιπτώσεις που υποστηρίζονται από άλλες μορφές τέχνης. Κυρίως δε η δραματική τέχνη στην εκπαίδευση-κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων της διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης- είναι αυτή που παροτρύνει τους μαθητές να μπαίνουν στη θέση, στον ρόλο του άλλου. Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος καλλιέργειας των δεξιοτήτων ενσυναίσθησης.

Φαίνεται πως η φαντασία αποτελεί στοιχείο-κλειδί για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και της κατανόησης μεταξύ των μαθητών, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εφαρμογής της μουσικής εκπαίδευσης από μια διαπολιτισμική προοπτική.

Οι διαπολιτισμικές μουσικές διαδικασίες έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν τη σκέψη με φαντασία και διαίσθηση και να αναπτύξουν την ικανότητα να βλέπουμε μέσα από τις οπτικές γωνίες των άλλων, να τις σεβόμαστε κα να τις εκτιμούμε.

Τέλος , επισημαίνουμε ότι δημιουργούνται καλύτερες συνθήκες κατανόησης του μουσικού πολιτισμού των άλλων, καθώς και του άλλου ως ιδιαίτερης προσωπικότητας , στις περιπτώσεις που εμβαθύνοντας στη «δική μας» μουσική παράδοση, την γνωρίζουμε, την αντιλαμβανόμαστε και την αποδεχόμαστε.

Ακολουθούν δηλώσεις μαθητών οι οποίες συγκεντρώθηκαν μετά την υποβολή συγκεκριμένου ερωτήματος κατά τη διάρκεια μαθημάτων διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης. Οι δηλώσεις αφορούν την ενσυναίσθηση σε συνδυασμό με τη μουσική.

 

Δηλώσεις από μαθητές που αφορούν ενσυναίσθηση

• Μου άρεσαν όλες οι μουσικές που ακούσαμε στην τάξη και τις φέραμε εμείς και ήταν απ’ τους τόπους μας και μου άρεσε ακόμα που χάρηκε ο Εμίλ , επειδή μας άρεσε η μουσική που έφερε (μαθητής από τη Βουλγαρία).
• Εγώ θα ζητούσα να έχουμε πιο πολύ μουσική από χώρες όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρωσία το Βιετνάμ η Συρία … Γιατί τους καταλαβαίνω τους συμμαθητές μου που είναι απ’ αυτές τις χώρες. Στενοχωριούνται γιατί δεν δίνουμε σημασία στη μουσική τους (μαθήτρια από την Ελλάδα).
• Θα «φώτιζα» το πρόσωπο του Κέβι, όταν η μητέρα του τραγουδούσε (το τραγούδι από το Αργυρόκαστρο της Αλβανίας), γιατί χαμογελούσε και ήτανε πολύ χαρούμενος, κι εγώ χαιρόμουνα μαζί του(μαθήτρια από την Αλβανία).
• Θα έβαζα στο «ψωμί» τη δύναμη της βοήθειας για κείνα τα παιδιά που ζούνε στη φτώχεια, οι γονείς τους δουλεύουν σκληρά και δεν μπορούνε να βρούνε ένα καλό σπίτι, γιατί όλοι τους λένε: «Είστε από αλλού και δεν σας θέλουμε, να φύγετε…», και τους καταλαβαίνω (μαθητής από την Ελλάδα).
• Θα έσβηνα καθετί κακό για τους ξενιτεμένους, τους μετανάστες, γιατί, αν ήμουν στη θέση τους, θα προσπαθούσα, όπως οι συμμαθητές μου, να πάω καλά στο «ξένο» σχολείο… και αυτό μερικές φορές είναι δύσκολο (μαθητής από την Ελλάδα).
• Βάζουμε την καρδιά μας μέσα στην καρδιά του «άλλου», για να τον νιώσουμε και να του συμπαρασταθούμε (μαθητής από την Ελλάδα).