Ανταγωνισμός: ένας τρόπος ελέγχου και αποδυνάμωσης των δημιουργικών ατόμων

Οι ήρωες αλλάζουν τα παραμύθια

 

Ο λαγός και η χελώνα

μαθητές στο ίδιο σχολειό

“τα φορτώσανε στην πλάτη

ενός κόκορα” κι οι δυο.

 

Και πηγαίνουνε στο δάσος

για να τρέξουν στους αγώνες!

τους “κατέβηκε” μια ιδέα

που δεν έρχονταν αιώνες!

 

Να πιαστούνε χέρι-χέρι

πρώτοι και οι δυo να φτάσουν,

κάθε τι στο παραμύθι

στη στιγμή να το “χαλάσουν”.

 

Μια η χελώνα ανεβαίνει

πάνω στου λαγού την πλάτη,

μια ο λαγός σαν καβαλάρης,

στη χελώνα! Φτάνουν. Νάτοι!

 

“Σκάσανε απ’ το κακό τους”

όλοι οι παραμυθάδες,

και καινούργια παραμύθια

ετοιμάζουν οι γιαγιάδες.

 

Έτσι όπως γνωρίζουμε τα πράγματα από το Μύθο του Αισώπου με το λαγό και τη χελώνα, έχουμε από τη μια πλευρά ένα λαγό επιπόλαιο και με μεγάλη έπαρση, και μια χελώνα υπομονετική και προσαντολισμένη στο στόχο της. Έχουμε όμως και διαθέσεις ανταγωνισμού ανάμεσα στη χελώνα και το λαγό. Αυτή η ανταγωνιστική αίσθηση που βγαίνει από το μύθο, έρχεται να πάρει τη μορφή της συνεργασίας στο ποίημα -τραγούδι με τίτλο: “Οι ήρωες αλλάζουν τα παραμύθια”.

Θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος πως οι “ηρωες” αλλάζουν τρόπο σκέψης ,αλλάζουν δομημένες πεποιθήσεις.Φεύγουν από τον ανταγωνισμό – συναγωνισμό και πάνε στη συνεργασία.

Στα σχολεία μας απασχολεί η  συνεργασία κι εμείς οι δάσκαλοι τη θέλουμε και την πιστεύουμε. Το ίδιο κάνουν και αρκετοί γονείς. Γνωρίζουμε όμως παράλληλα πως αυτό που προάγει και καλλιεργεί η κοινωνία είναι ο ανταγωνισμός. Γιατί; διότι ο έντονος ανταγωνισμός αποδεικνύεται πως είναι ένας οργανωμένος κοινωνικός τρόπος καταπίεσης , από την πλευρά εκείνων που θέλουν να βρίσκονται “σε θέση ισχύος”. Κι ακόμη, είναι ένας τρόπος “ελέγχου” και αποδυνάμωσης των δημιουργικών ατόμων.

Στο ποίημα που παραθέσαμε στην αρχή, ο λάγος και η χελώνα λειτούργησαν στο πλαίσιο της ισότητας. Ας σημειωθεί πως ο ανταγωγνισμός δεν είναι τίποτα άλλο από μια δικαιολογία για να αποφύγουμε τις σχέσεις ισότητας. Οι ανταγωνιστικές συνθήκες, σε βάθος χρόνου, έχουν αποθαρρυντικό αποτέλεσμα καθώς αναγκάζουν το παιδί να εξαρτάται από την παραλογισμό της σύγκρισης με τους άλλους- αντί της σύγκρισης με τον ίδιο του τον εαυτό από καιρού εις καιρόν- βάζοντας σε δοκιμασία ακόμα και την υγεία του.

Όπως γράφουν οι Γ. και Μ. Μπήστερ, μόνο με τη συνεργασία, τη συλλογική δράση και προσπάθεια μπορεί ο άνθρωπος να αναπυύξει ικανοποιητικά τις επιδεξιότητες του. Ο ανταγωνισμός αντιμάχεται τη συνεργασία , αποθαρρύνοντας έτσι την ατομική πρωτοβουλία.

Οδηγώντας τα παιδιά μας στους “δρόμους” του ανταγωνισμού , χωρίς να το θέλουμε, πλήττουμε την αυτοπεποίθηση τους. Ξεφεύγει κανείας από την ασφυκτική “λαβή” του ανταγωνισμού μόνο όταν αυξήσει την αυτοπεποίθηση του. Και επειδή εμείς θέλουμε τα παιδιά να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση, θα πρέπει να πολεμήσουμε το “θηρίο” του ανταγωνισμού.

Ακούστε τι όμορφα και πόσα ανθρώπινα ηχούν τα λόγια του Άντλερ: Η πιο παλιά προσπάθεια της ανθρωπότητας είναι η προσπάθεια της συνεργασίας ανάμεσα στους ανθρώπους. Όλη η πρόοδος που πραγματοποίησε η φυλή μας έγινε μέσα από το ενδιαφέρον για τους συνανθρώπους μας.