Αληθινός σεβασμός: Χωρίς αυτόν δεν υπάρχει ανθρωπιά (Κείμενο από το βιβλίο μας, “Η μουσική κοντά στον άνθρωπο”)

ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΣΕΒΑΣΜΟΣ: ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΘΡΩΠΙΑ (ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΣ: “Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ”)

 

“Σέβομαι σημαίνει ότι θεωρώ πως αξίζει να εκτιμώ κάποιον και επίσης απέχω από του να παρεμβαίνω, όπως όταν σέβομαι την ανάγκη κάποιου για απομόνωση ή ησυχία. Απ’ αυτό θα πρέπει να γίνεται σαφές πως η ανάγκη για αυτοσεβασμό  και η ανάγκη να σέβεσαι τους άλλους γύρω σου (τουλάχιστον αυτούς που σε σέβονται) είναι θεμελιακή για τον άνθρωπο, γιατί αν δεν σέβεσαι τον εαυτό σου, αυτόματα τον θεωρείς ανάξιο εκτίμησης ή ανυπόληπτο, και στην ουσία ζητάς ευτελή μεταχείριση από τους άλλους”.    Γ. Ντύερ

 

Λέω σήμερα να εξετάσουμε το θέμα του σεβασμού όντας μέλη μιας ανθρώπινης κοινωνίας, που πολλά από τα στελέχη της θεωρούν την ασέβεια και την αγένεια , ως βασικά “εφόδια” επιβίωσης. Παραδειγματίζονται από τους κρατικούς θεσμούς και την κρατική εξουσία καθώς αυτοί οι φορείς “θεμελιώνουν” τη δύναμη της ύπαρξης τους, στις ασεβείς στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στους πολίτες.

Τι γίνεται όμως με εκείνους που ζουν ή θέλουν να ζήσουν μια ζωή αυτοσεβασμού και σεβασμού των άλλων; Που θέλουν να ζήσουν σε μια χώρα , με πολιτικό-κοινωνικό πολιτισμό που θα τους σέβεται και θα τον σέβονται;

Νομίζουμε πως δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό για τα παιδιά στο σχολείο, και στο σπίτι φυσικά, από “τα μαθήματα του αυτοσεβασμού και του σεβασμού προς τους άλλους”. Τουλάχιστον προς αυτούς που μας σέβονται. Το να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους “άλλους”, μας βοηθά να ζήσουμε μια ζωή με νόημα.

Για τις ανάγκες του “μαθήματος του σεβασμού”, στο σχολείο, μα και στην οικογένεια, φέρνουμε στο προσκήνιο τραγούδια όπως το παρακάτω που βρίσκεται στο βιβλίο μας με τίτλο: “Τραγούδια για τα δικαιώματα των παιδιών όλου του κόσμου”.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΩΝ-1   ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ

Ουτοπικό ίσως σκεφτούν κάποιοι. Λάθος “διδακτική στοχοθεσία” ίσως πουν κάποιοι άλλοι. Αυτοί που πιστεύουν ότι τα σχολεία πρέπει να προετοιμάζουν “θηρία” για μια κοινωνία που ονομάζουν “ζούγκλα”.

“Σέβομαι τον εαυτό μου” σημαίνει πως εκτιμώ τον εαυτό μου επειδή  θεωρώ ότι αξίζω. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί προς την ψυχική υγεία και αποτελεί τη βάση της αυτοπειθαρχίας.

“Σέβομαι τον άλλο” σημαίνει πως εκτιμώ τον άλλο επειδή θεωρώ ότι αξίζει. Η ανικανότητα να αντιληφθεί κάποιος την αξία της ιδιαιτερότητας του “άλλου”, στην ακραία της διάσταση, ονομάζεται ναρκισσισμός.

Εντέλει, η βάση του σεβασμού βρίσκεται στον αυτοσεβασμό. Αν κάποιος έχει μάθει πραγματικά να σέβεται τον εαυτό του, έχει συνήθως την ικανότητα να σέβεται και τους άλλους.

Αξίζει να εκπαιδεύουμε τα παιδιά στο σεβασμό του εαυτού και των άλλων. Κι αυτό γιατί μαθαίνοντας να σεβόμαστε, καταφέρνουμε να ζούμε με ταπεινοφροσύνη. Η ταπεινοφροσύνη χαρακτηρίζει εκείνους που αντιλαμβάνονται πως δεν αποτελούν το κέντρο της προσοχής όλων και πως δεν ωφελούνται από τη σπατάλη του χρόνου και της ενέργειας τους σε δραστηριότητες ή σκέψεις εγωιστικές, που συνδέονται αποκλειστικά με τον εαυτό, χάνοντας έτσι τον προσανατολισμό τους καθώς επιδειώκουν στόχους που δεν περικλείουν πλαίσια γόνιμης επικοινωνίας που εξανθρωπίζουν.

Ο σεβασμός προς τους άλλους βασίζεται πράγματι στην ικανότητα σεβασμού του εαυτού. Βασίζεται όμως και στη δεξιότητα της ενσυναίσθησης.

Είναι σημαντικό λοιπόν να μάθουμε πρώτα στον εαυτό μας και μετά στα παιδιά, δύο-τρία βασικά πράγματα για την ενσυναίσθηση, μια και αυτή συνδέεται με το σεβασμό.

Ναι. Να εμπλέκεσαι συναισθηματικά στις εμπειρίες του άλλου. Μην ταυτίζεσαι όμως μαζί του.

Άκουγε με ενδιαφέρον και προσοχή όσα λέει, δείχνει και νιώθει ο άλλος. Συνόδευε τον χωρίς να τον κατευθύνεις.

Να μπαίνεις στη θέση του άλλου προσπαθώντας να αντιληφθείς όσo γίνεται πιο πιστά, τι είναι αυτό που βιώνει και τι σημασία έχει γι’ αυτόν το συγκεκριμένο βίωμα. Παραμέριζε όμως προσωπικές σου αντιλήψεις και στάσεις.

Εκπαιδευτικοί και γονείς καλούμαστε να δούμε την αξία του σεβασμού για τον κάθε ένα από μας και για το σύνολο βέβαια μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Είναι ανάγκη να επενδύσουμε στο “μάθημα” του σεβασμού, μέσα  από τη διάσταση της διαθεματικότητας- στο σχολείο- και γενικότερα στην κοινωνία, μέσα από τη λογική του σεβασμού σε κάθε φάση της καθημερινότητας, όπου κι αν βιώνεται αυτή.

Γι’ αυτό ας μη ξεχνάμε πως γονείς και εκπαιδευτικοί που φέρονται με σεβασμό προς τα παιδιά, δημιουργούν τις προϋποθέσεις  ώστε εκείνα να υιοθετήσουν ανάλογες συμπεριφορές.

Γονείς και εκπαιδευτικοί δείχνουν σεβασμό και ενδιαφέρον στα παιδιά , στις περιπτώσεις που :

*Προσφέρουν διαρκώς ευκαιρίες για την ανάπτυξη μιας ικανότητας τους, ή των ικανοτήτων τους γενικότερα.

*Αποφεύγουν να τα κρίνουν αρνητικά ως προσωπικότητες, ωστόσο συζητούν μαζί τους και τα καθοδηγούν ώστε να αποφύγουν την πιθανή επανάληψη συμπεριφορών που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ανεπιθύμητες.

*Συμμετέχουν στα ενδιαφέροντα τους, με ενθουσιασμό.

Σέβομαι τον εαυτό μου σημαίνει αγαπώ και εκτιμώ τον εαυτό μου. Σημαίνει έχω αυτοεκτίμηση που με βοηθά να ισορροπώ στη ζωή.

Σέβομαι τον “άλλο” σημαίνει αγαπώ και εκτιμώ τον άλλο. Σημαίνει ότι καταφέρνω να συναισθάνομαι τον άλλο. Σημαίνει καλή επικοινωνία και ψυχική υγεία.