Οδυσσέας Ελύτης … ο Ηλιάτορας

Οδυσσέας Ελύτης … ο Ηλιάτορας!

 

“Θα ήταν ευχής έργον να μπορούσαμε να επενδύσουμε σε αξίες που βρίσκονται μέσα στο έργο του Ελύτη. Να μπορούσαμε να πούμε ότι θα είναι μια χρονιά πιο κοντά στην αθωότητα , την αφιλοκέρδεια και την αναζήτηση του ουσιώδους”.

Ιουλίτα Ηλιοπούλου

 

Το 2011 δεν ήταν απλώς
έτος Ελύτη”, ήταν “μια χρονιά για τον Ελύτη”. Μια χρονιά (ακόμη!) με τον “ποιητή του Αιγαίου”. Παρ’ ότι απεχθανόταν αυτό τον τελευταίο χαρακτηρισμό, ήταν εκείνος που “μας έμαθε να αγαπάμε τις θάλασσες μας, τα νησιά μας, τη γλώσσα μας, την ιστορία μας, τον ήλιο μας και τα αδιέξοδα μας”.

Γι αυτά τα αδιέξοδα , κυρίως τα εθνικά, μας ¨τραγουδά” στο ποίημα του, το “Τρελοβάπορο”(που δεν είναι άλλο από την Ελλάδα) και βρίσκεται στην ποιητική του συλλογή με γενικό τίτλο, “Ο Ήλιος Ο Ηλιάτορας”.

ΤΟ ΤΡΕΛΟΒΑΠΟΡΟ (απόσπασμα)

Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά
κι αρχίζει τις μανούβρες “βίρα μάινα”
………………………………………………….
Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε
χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε

Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε
μπήκαμε μες τα όλα και περάσαμε

κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!

 

Σε συνέντευξη του στην Ε.Ρ.Τ., μιλώντας για το “Άξιον Εστί” ο ποιητής είχε πει: “Έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτός ήταν ο πρώτος σπινθήρας , ήταν το πρώτο εύρημα, και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση μου’ δωσε το δεύτερο εύρημα, να δώσω δηλαδή σ’ αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή της εκκλησιαστικής λειτουργίας. Έτσι γεννήθηκε το “Άξιον Εστί”.

Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου , μας δίνει και πάλι χρήσιμες πληροφορίες για τον άνθρωπο, αυτή τη φορά, Οδυσσέα Ελύτη: “Ο Ελύτης ζούμε αποτραβηγμένος από το υλικό μέρος. Ζούσε πάντοτε πολύ ασκητικά είτε σε περιόδους που όντως δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, είτε σε περιόδους που μπορούσε. Συνεπής μ’ αυτά που διακήρυττε μέσα από το έργο του. Γιατί…καλύτερα μιλούν οι πράξεις μας από την όποια θέση μπορούμε να πάρουμε την κάθε φορά για τα πράγματα. Νομίζω λοιπόν ότι και ο ίδιος ζώντας με το λίγο και ακριβές, με τα εντελώς απαραίτητα , έπραττε αντίθετα από εκείνο το ρεύμα πολιτισμού που συνέβαινε εκείνη την περίοδο, ένας πλουτισμός που δεν γινόταν πάντα με νόμιμα μέσα και στρέφει το ενδιαφέρον των ανθρώπων στο να ταυτίζουν την ποιότητα ζωής με την ευμάρεια. Κατάσταση που οδήγησε τα πράγματα στα σημερινά φαινόμενα”.

Για του λόγου το αληθές, να τι γράφει ο ίδιος στο εξαιρετικό του έργο με τίτλο: “Ιδιωτική Οδός”:

“Ξυπνάω τις νύχτες ανήσυχος για κάποιαν απόχρωση του μωβ, ποτέ όμως για το το μπορεί να γίνεται στα εμπορεία της Αγοράς. Αλήθεια, δεν έχω ιδέα. Ακούω πως έχουν μεγάλη πέραση τα δάκρυα και οι αναστεναγμοί (τα αντίγραφα , όχι τα πρωτότυπα) όπως κι οι διακυμάνσεις του δολαρίου, ο πληθωρισμός, οι συναλλαγές των κομμάτων…” 

Ο Οδυσσέας Ελύτης , είναι “ο μεγάλης αντοχής αθλητής της φαντασίας, με γήπεδο την οικουμένη ολόκληρη και διασκελισμό τον έρωτα”,  έγραψε ο Ανδρέας Εμπειρίκος.

Με “διασκελισμό τον έρωτα”! Προς τη γυναίκα και το Αιγαίο! Πολλές φορές ύμνησε και “τραγούδησε” αυτούς τους δύο έρωτες. το έκανε, ξεκινώντας ήδη από τα πρώτα του ποιήματα . έτσι “ξεκινούν οι “Προσανατολισμοί”, το πρώτο του ποιητικό σχεδίασμα:

 

“Ο έρωτας

το αρχιπέλαγος

κι η πρώρα των αφρών του

κι οι γλάροι των ονείρων του

στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει

ένα τραγούδι   

 

Στο τελευταίο μέρος του “Άξιον Έστι” ,στο “Δοξαστικόν”, γράφει:

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ … τα ΝΗΣΙΑ με το μίνιοκαι με το φούμο

τα νησια με το σπόνδυλο κάποιανου Δία

τα νησιά με τους έρημους ταρσανάδες

τα νησιά με τα πόσιμα γαλάζια ηφαίστεια.

 

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ … ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ η πόα της ουτοπίας

τα κορίτσια οι παραπλανημένες πλειάδες

τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων

τα γεμάτα όπως πάνω και τ’ απύθμενα.

 

Κλείνουμε αυτό το αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη με το ποίημα του , το “Κορίτσι” που βρίσκεται στην ποιητική του συλλογή “Ο Ήλιος Ο Ηλιάτορας”. Το τραγουδάμε συχνά στο σχολείο και στην Παιδική Χορωδία. Μελωδικά το έχει “ντύσει” ο Δημήτρης Λάγιος.

 

 

Δύο συ και τρία εγώ

πράσινο πεντόβολο

 

Μπαίνω μέσα στο μπαξέ

γεια σου κύριε μενεξέ

 

Σιντριβάνι και νερό

και χαμένο μου όνειρο

 

Χοπ αν κάνω δεξιά

πέφτω πάνω στη ροδιά

 

Χοπ αν κάνω αριστερά

πάνω στη βατομουριά

 

Το’να χέρι μου κρατεί

μέλισσα θεόρατη

 

Τ’ άλλο στον αέρα πιάνει

πεταλούδα που δαγκάνει.