Η αξία της μουσικής στη νηπιακή ηλικία

                 Η αξία της μουσικής στη νηπιακή ηλικία

 

Στη νηπιακή ηλικία, οι μουσικοπαιδαγωγικές στρατηγικές δεν αποσκοπούν στη «διδασκαλία» της μουσικής με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά στη «Μουσική Ευαισθητοποίηση» των παιδιών. Έχουν σαν βασικό τους σκοπό να ενεργοποιήσουν τις ενυπάρχουσες σε κάθε νήπιο προδιαθέσεις που σχετίζονται με την μουσικότητα και τις ρυθμικές δεξιότητες.

Επομένως, τα Μαθήματα Μουσικής Προπαιδείας» ή αλλιώς «Μουσικής Ευαισθητοποίησης» , δεν απευθύνονται αποκλειστικά σε παιδιά με «ταλέντο», αλλά σε κάθε παιδί. Συχνά το «ταλέντο» είναι απλώς μια προβολή, μια προσδοκία , ένα ανεκπλήρωτο όνειρο των γονιών. Κάποτε –κάποτε είναι και πραγματικότητα.

Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη χαρά της μουσικής, αλλά και στη σωματική, ψυχική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη που επιτυγχάνεται μέσα από καλά δομημένες μουσικές δραστηριότητες.

Η νηπιακή ηλικία ξεκινά από το τρίτο και φτάνει έως το πέμπτο ή έκτο έτος της ηλικίας. Η ηλικία αυτή είναι περίοδος έντονης κινητικότητας. Ο Παρασκευόπουλος γράφει για την υπερκινητικότητα των νηπίων: όλες αυτές οι νέες κινητικές δραστηριότητες κρατούν το νήπιο «αεικίνητο» σαν να αποτελούν «πρόκληση» προσωπική για να τις κατακτήσει. Προσφυώς λοιπόν η νηπιακή ηλικία αποκαλείται «ηλικία του ακροβάτη» και το νήπιο, «πόδι της κατσίκας».

Η προσέγγιση της μουσικής από το τρίτο ως το έκτο έτος της ηλικίας, παίρνει στα σοβαρά και αξιοποιεί αυτή την ιδιαίτερη ανάγκη των παιδιών για κίνηση. Γι’ αυτό, οι συναντήσεις της Μουσικής Ευαισθητοποίησης, χρησιμοποιούν την κίνηση ως βασικό μέσο για να γνωρίσουν τα παιδιά –με το σώμα τους, άρα με βιωματικό τρόπο- βασικές μουσικές έννοιες και ρυθμικά φαινόμενα. Οι ψυχοκινητικές, αλλιώς οι αισθησιοκινητικές ασκήσεις, ευνοούν την κοινωνικοποίηση, τη δράση και την αντίδραση στα ερεθίσματα της ζωής, και μπορούν να παίξουν μεγάλο ρόλο στην ευδιαθεσία και την ασφάλεια του ατόμου.

Στο νοητικό τομέα, όπου οι αλλαγές είναι εντυπωσιακές, κάνει την εμφάνιση της η συμβολική λειτουργία και η χρήση της γλώσσας. Είναι τα χρόνια που το νήπιο «μεταπλάθει» τον εξωτερικό κόσμο σε εσωτερικό-πνευματικό κόσμο.

Τις γλωσσικές ικανότητες του νηπίου, οι παιδαγωγικές τεχνικές της «Μουσικής Ευαισθητοποίησης» τις αξιοποιούν και τις κάνουν σημαντικό εργαλείο προσέγγισης των ρυθμικών ικανοτήτων που κάθε άτομο φέρει από τη γέννηση του. Έτσι, «γεννιέται» το «εργαλείο» του «ρυθμικού λόγου», που συλλειτουργεί με τη ρυθμική κίνηση στο χώρο και τις ηχηρές ρυθμικές κινήσεις (π.χ. παλαμάκια, ποδοχτυπήματα κ.λπ). Εξάλλου, ας μη ξεχνάμε ότι ο ρυθμός είναι η βάση της   μουσικής.

Η τάση των νηπίων να ρωτούν διαρκώς, σε συνδυασμό με την μεγάλη ανάγκη τους για παιχνίδι, δίνουν στους μουσικοπαιδαγωγούς μια ακόμα μεγάλη ευκαιρία να μετατρέψουν την περιέργεια, τη φαντασία και την «αγάπη» στο παιχνίδι, σε «μέσα» προσέγγισης εκ μέρους των παιδιών- με ευχάριστο και βιωματικό τρόπο- βασικών εννοιών της μουσικής. Έτσι «μαθαίνεται» η μουσική σ’ αυτές τις μικρές ηλικίες . μέσα από το παιχνίδι, την εκφραστική και τη ρυθμική κίνηση.

Όπως μας λέει ο σύγχρονος Γερμανός μουσικοπαιδαγωγός Hermann Regner, τα βασικά μουσικά μαθήματα , αυτά που εμείς αποκαλούμε δραστηριότητες «Μουσικής Ευαισθητοποίησης» , δεν μεταβιβάζουν γνώσεις «σχολικού» τύπου όπου γίνεται εξάσκηση με γνωστές ερωταποκρίσεις , αλλά πρόκειται για εμπειρίες    των αισθήσεων και του σώματος που βοηθάνε στην ανάπτυξη της χαράς της μουσικής δημιουργίας.

Αξίζει να τονιστεί η αποφασιστική σημασία που έχουν οι πρώτες μουσικές εντυπώσεις, οι πρώτες συναντήσεις με τη μουσική, καθώς και η μεγάλη αξία των βιωμάτων και των εμπειριών, που προηγούνται της συστηματικής εκμάθησης της μουσικής.

Σύμφωνα και πάλι με τον Regner, «αν κάποιος θα αγαπήσει τη μουσική, αν αυτή θα γίνει για τη ζωή του κάτι σημαντικό, αν θα γίνει εσωτερικά πλουσιότερος και ευτυχέστερος με τη μουσική, αυτό εξαρτάται , κυρίως από τις εντυπώσεις που θα έχει δημιουργήσει στην ηλικία όπου όλα τα παιδιά αναπτύσσουν τις προδιαθέσεις τους». Από τη νηπιακή ηλικία δηλαδή.

 

Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο μας, Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΓΡΗΓΟΡΗ.