Εμείς και οι μουσικές ομάδες

“Ο άνθρωπος , μόνο μέσα στην ομάδα μπορεί να εργασθεί και να ικανοποιηθεί. Καθένας εξαρτάται από τη συμμετοχή του στην ομάδα, για την ανάπτυξη του”.

 

Τα οργανικά μουσικά σύνολα (Ορχήστρες), καθώς και οι Χορωδίες, είναι ιδιαίτεροι χώροι κατάλληλοι για να “πάρει” και να “δώσει” κανείς επικοινωνία. Κι αν σκεφτούμε πως η αναζήτηση της αναγνώρισης , της αποδοχής και μιας “θέσης” μέσα στην κοινότητα αποτελούν βασικούς αντικειμενικούς σκοπούς κάθε ανθρώπου, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική γίνεται η συμμετοχή σε μια μουσική ομάδα, η συμμετοχή γενικότερα σε μια ομάδα Τέχνης.

Σχετικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι μία από τις αιτίες άγχους, είναι ο φόβος που μπορεί να βιώσει κάποιος από το ότι “δεν ανήκει”. Οι άνθρωποι λοιπόν αισθάνονται την επιθυμία να ανήκουν σε κάποιον ή σε κάτι. Γι’ αυτό το λόγο και οι μουσικές ομάδες ,συχνά “χειραγωγούν” με τον τρόπο τους, άτομα κυρίως με χαμηλώτερη αυτοεκτίμηση ή με λανθασμένες αντιλήψεις για το τι σημαίνει πράγματι ποιοτική επικοινωνία. Η επικοινωνία αποτελεί αναμφισβήτητα “βασική ανθρώπινη ανάγκη”, βιώνεται όμως ως “ανώτερου βαθμού ικανοποίηση” όταν η επικοινωνία είναι ποιοτική.

Ένας από τους κινδύνους για τον “εαυτό”, είναι να γίνει η ομάδα, πλαίσιο “εξάρτησης” εκείνου που έχει μεγάλη ανάγκη από την αναγνώριση των άλλων.

Γενικότερα, όσο μικρότερη ανάγκη αναγνώρισης εμφανίζει ένα άτομο, τόσο πιο ώριμο πνευματικά και συναισθηματικά είναι. Όσο περισσότερη ανάγκη αναγνώρισης παρουσιάζει , τόσο κάνει “παραχωρήσεις” από τις αξίες και τις πεποιθήσεις του. Κι’ αυτό για να “αρέσει”, για να “μοιάζει”, για να “ξεχωρίζει”, για να το “θέλουν”.

Κι΄ακόμα είναι αναγκασμένο να “συμπλέει” με τις αξίες άλλων, κάνοντας συχνά “εκπτώσεις” στις δικές του αξίες. Καθένας όμως έχει – έστω και σε κάποιο διαφορετικό βαθμό- κριτική σκέψη και φυσικά την ευθύνη των συναναστροφών, των επιλογών και των πράξεων του.

Η ύπαρξη της λεγόμενης “προκατειλημμένης αντίληψης”, εκείνης της οπτικής δηλαδή σύμφωνα με την οποία αντιλαμβανόμαστε μόνο εκείνα που θέλουμε να δούμε, δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα.

“Βλέποντας” μέσα στις μουσικές ομάδες , μόνο εκείνα που θέλουμε να δούμε και όπως θέλουμε να τα δούμε, βάζουμε σε κίνδυνο, αφενός τη ψυχική μας ισορροπία και αφετέρου τις σχέσεις μας με τους άλλους.

Λειτουργούμε καλύτερα ως μέλη μιας μουσικής ομάδας (και γενικότερα μιας ομάδας τέχνης), όταν γνωρίζουμε πως δεν είναι τα γεγονότα που μας επηρεάζουν αλλά η προσωπική ερμηνεία που δίνουμε σ’ αυτά. Εξ’ άλλου, όπως γράφει και ο Ντράικορς, “κάθε συμπεριφορά έχει νόημα για το άτομο, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο το άτομο βλέπει τον κόσμο”.

Όπως συμβαίνει με όλες τις ομάδες, έτσι και στις μουσικές ομάδες , κάθε άτομο που “ενσωματώνεται” σε μια ομάδα, σύμφωνα με τον Le Bon , “υφίσταται ψυχικές μεταβολές ανόλογες με εκείνες που υφίσταται ένα άτομο που βρίσκεται σε ύπνωση. Οι ομαδικές καταστάσεις είναι παρόμοιες με καταστάσεις ύπνωσης”.

Το άτομο λοιπόν που εξελίσσεται συναισθηματικά και πνευματικά (όχι απλώς Γνωστικά – Ακαδημαϊκά), ή ήδη έχει επιτύχει ένα σημαντικό βαθμό αυτής της εξέλιξης, αυτής της ωριμότητας, καθώς δεν απειλείται από “ύπνωση”, γνωρίζει ότι:

• Συμμετέχει σε μια Μουσική Ομάδα, για την “αισθητική” και την “ανθρωποκεντρική” απόλαυση που αυτή η συμμετοχή του προσφέρει. Δεν αναλαμβάνει το ρόλο του “κριτή” ή του “επικριτή” απέναντι σε οποιοδήποτε στέλεχος της ομάδας, γιατί έτσι έχει μάθει να συμπεριφέρεται γενικότερα. Επειδή φροντίδα του είναι η προσωπική του εξέλιξη, αφήνει τους άλλους να εξελίσσονται όπως το αποφασίζουν και το επιθυμούν εκείνοι. ‘Εχει όμως την ίδια απαίτηση και από τους άλλους.
• Συμμετέχει σε μια Μουσική Ομαδα , έχοντας ψυχική και πνευματική αυτοτέλεια. Έχοντας βούληση για ποιοτική επικοινωνία. Γι’ αυτό και δεν “ενσωματώνεται”, αλλά απλώς συμμετέχει τοποθετώντας στο κέντρο της επικοινωνίας, τον σεβασμό, ως “υποχρέωση” και ως “δικαίωμα”.  Γνωρίζει ότι έρχονται στιγμές που για το καλό του συνόλου, για το καλό της ομάδας, έχει την υποχρέωση να ματαιώσει ορισμένες ατομικές προσδοκίες, ή ανάγκες. Ποτέ όμως δεν ματαιώνει τον προσωπικό του “κώδικα” αξιών.
• Συμμετέχει σε μια Μουσική Ομάδα, γνωρίζοντας πως η υπερβολική συνοχή δεν είναι η καλύτερη κατάσταση- όπως υποστηρίζουν άλλοι- επειδή οδηγεί σε ομοιομορφία απόψεων και σε μείωση της πρωτοτυπίας και της καινοτομίας.
• Συμμετέχει επειδή πιστεύει ότι οι Μουσικές Ομάδες έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν πολιτιστικές αλλαγές και να συμβάλλουν στην αναμόρφωση της κοινωνίας, με την παραγωγή ιδεών, κανόνων και πολιτισμικών αξιών.
• Πρωτίστως όμως συμμετέχει- ας το κατανοήσουμε- επειδή η συμμετοχή αυτή στις Μουσικές Δραστηριότητες , τον κάνει πιο ευτυχισμένο, δίνοντας του συναισθηματικές και πνευματικές διεξόδους.